کارنامه مالی یک سال کاری شرکت یا شخص که جهت محاسبه مالیات به سازمان امور مالیاتی ارائه می‌گردد را اظهارنامه مالیاتی می‌نامند. اظهارنامه مالیاتی عبارت است از تکمیل اسنادی که درآمد یک نهاد یا فرد را با میزان مالیات قابل پرداخت به دولت، سازمان‌های دولتی یا مودیان احتمالی محاسبه می‌کند. فرم‌های خاص مالیاتی در نظر گرفته شده‌است که توسط مودیان مالیاتی یا مؤسسات خصوصی که باید گزارش بدهی‌های مالیاتی را همراه با درآمدزا، مشاغل و شرکت‌ها گزارش کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مالیات یکی از بزرگترین منابع درآمد دولت است. دو نوع مالیات وجود دارد – مستقیم و غیرمستقیم – که هر دو بخشی از درآمد مالیات هستند. درآمد مالیاتی، درآمد دولت حاصل از مالیاتی است که از درآمد، سود، کالاها و خدمات، درآمد زمین، مالکیت و انتقال دارایی و سایر مالیات اخذ می‌شود. این نشان می‌دهد که دولت تا چه اندازه به‌طور مؤثر و تا چه اندازه منابع اقتصاد را مدیریت می‌کند. درآمد کل مالیاتی بیش از درصد تولید ناخالص داخلی است که به عنوان شاخص سهم تولید کشور توسط دولت از طریق مالیات جمع‌آوری می‌شود. درآمد مالیاتی توسط دولتها برای اعطای مبالغی به جوامع از جمله ارتش، آموزش و پرورش، بیمارستان‌ها و زیرساخت‌ها استفاده می‌شود. برنامه‌های بسیاری وجود دارد که از درآمد مالیاتی از جمله دفاع و امنیت استفاده می‌کنند که شامل کمک هزینه برای وزارت دفاع است. برنامه‌های تأمین اجتماعی، برنامه‌های مهم بهداشتی، یا برنامه‌های شبکه ایمنی که برای مثال بیمه بیکاری، مسکن کم درآمد، تمبر غذا و غیره است.
شهروندان در سوئد، دانمارک، فنلاند و ایسلند بالاترین مالیات را پرداخت می‌کنند. گذشته از کشورهای شمال اروپا، اتریش، هلند و بلژیک نیز مالیات بالایی دارند. در مقابل این کشورها عربستان سعودی، برونئی، موناکو، جزایر کیمن، باهاما و آندورا ایستاده‌اند که به اصطلاح بهشت مالیاتی هستند. در اینجا مالیات بر درآمد یا بسیار کم است یا اصلاً وجود ندارد.

چه اشخاصی، موظف به تنظیم اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی نیستند؟

• شهرداری ها و سازمان های زیر مجموعه در ۳۱ استان کشور
• کلیه سازمان ها و نهادهایی که از بودجه عمومی دولت استفاده می کنند.
• کلیه موسسات و وزارت خانه ها
• کارگران، صیادان، عشایر، شرکت های تعاونی دانش آموزی و دانشجویان.

اگر از تسلیم اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی به هر دلیلی خودداری شود، ضمن از دست دادن کلیه معافیت ها و بخشودگی های مالیاتی مصرح در قانون مالیاتی کشور، محاسبه مالیات اشخاص حقوقی، به صورت علی الراس خواهد بود. اما اگر شما شیوه خود اظهاری را در پیش بگیرید، ممیزان اداره دارایی، نسبت به تعیین میزان مالیات اقدام می کنند. خود اظهاری به جای علی الرس، بهترین روش است و روش متداول در کشورهای پیشرفته مثل سوئد و آلمان است.
خود اظهاری الکترونیکی یعنی این که اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات، اعلام می کنند که در سال مالیاتی مزبور، چه میزان سود و زیان کرده و میزان مالیاتی که باید پرداخت کنند و تا کنون پرداخت کرده اند چقدر است. شاید شما پیمانکار فلان دستگاه دولتی باشید و به ازای پرداخت مبلغ ریالی صورت وضعیت های تایید شده، کسورات قانونی از شما کسر شده شامل بیمه و مالیات.
بنابراین در طول سال، بخشی از دریافتی های شما از کارفرمایان، مشمول مالیات شده و این مالیات به حساب دارایی استان، پرداخت شده است. لذا این مبالغ، باید در اظهارنامه مالیاتی شما قید شود و اسناد مثتبه نیز ضمیمه شود تا پس از بررسی ممیزان مالیاتی، مالیات های پرداخت شده کارفرما از حساب شما کسر شود.
اگر مالیات شما به صورت علی الراس محاسبه شود، ممیزان مالیاتی،میزان مالیات شما را محاسبه و به تایید سر ممیز و سرممیز کل رسانده و به شما ابلاغ می شود. بنابراین، ملاک، نظر کارشناسان سازمان مالیاتی است که بر اساس گروه فعالیت کسب و کار شما از طلافروشی تا جوراب فروشی، متفاوت خواهد بود. اعتراض به نظر ممیزان در این روش سخت تر از روش خود اظهاری است که مبتی بر مستندات و مدارک شفاف است.